فناوری ارتباطات

ظاهر و بسته‌بندی این روتر بی‌سیم همانند پدران و نیاکانش یعنی مدل‌های TD-W8960N و TD-W8959N حتی چند مدل‌ بعدتر از خود مانند TL-WR1043ND و TL-WR1042ND است و به‌شدت از دلبستگی شرکت تی‌پی‌لینک به این طراحی حکایت می‌کند اما در امکانات و ویژگی‌ها جهش‌ها و بهبودهایی حاصل شده که از جمله آن می‌توان به پنل تحت وب قدرتمند با ابزارهای بیشتر و افزایش یک آنتن خارجی دیگر اشاره کرد. بنابراین پیش از شروع بررسی این محصول باید حرف آخر را اول بزنیم: این روتر بی‌سیم کاربران قانع و قدیمی تی‌پی‌لینک را راضی و خشنود خواهد کرد، اما کاربران زیاده‌خواه و جدیدی که انتظار مواجه‌شدن با یک محصول به‌روز با برخورداری از آخرین استانداردهای شبکه‌های بی‌سیم را دارند و طرفدار پیچیدگی، شلوغی، فهرست بلندبالا از امکانات مالتی‌مدیا و ده‌ها ویژگی دیگر هستند بر سر یک دو راهی قرار می‌گیرند.

معرفی و طراحی
روتر TL-WR941ND در رده محصولات به‌اصطلاح 300Mbps Wireless N شرکت تی‌پی‌لینک قرار می‌گیرد. از همین تقسیم‌بندی می‌توان فهمید این روتر چه ویژگی‌ها و مشخصاتی دارد: از نسخه پیش‌نهایی (Draft) استاندارد 802.11n پشتیبانی می‌کند و به تبع آن فرکانس کاری آن 2.4 گیگاهرتز است و یک روتر دوبانده نیست. همچنین از پشتیبانی پرینت سرور و شبکه‌های کابلی اترنت گیگابیتی خبری نیست و حداکثر سرعت روی شبکه‌های بی‌سیم 300 مگابیت بر ثانیه است. از این جهت باید گفت چیپ‌ست شبکه بی‌سیم آن قدیمی است. حتی این روتر قابل تنظیم شدن روی مود N به‌تنهایی (N-Mode) نیست و باید همراه با استانداردهای دیگری مانند 802.11b/g کار کند. شاید تا اینجای کار چون روی این روتر از فرکانس کاری 5 گیگاهرتز و سرعت‌های 450 و 900 مگابیتی خبری نیست، ناامید شده باشید. به همین دلیل ابتدای این مقاله گفتیم این محصول کاربران دوست‌دار ویژگی‌های جدید شبکه‌های بی‌سیم را راضی نخواهد کرد اما آن‌قدر امکانات و ویژگی‌های جذاب دارد که کاربران خانگی و کاربران قدیمی محصولات این شرکت را خشنود کند.
طراحی کلی دستگاه همانند محصولات سال‌های 2008 تا 2010 شرکت تی‌پی‌لینک است: بهره‌گیری از طراحی مستطیلی با رنگ سفید غالب و چینش چراغ‌های LED و کلید WPS در پنل مشکی جلو و چینش درگاه‌ها و آنتن‌های خارجی در پنل پشتی دستگاه به همراه استفاده از رنگ‌ها مختلف برای تمایز درگاه‌ها و کلیدها. رنگ چراغ‌های LED در حالت روشن سبز است که زیبایی دستگاه را در هنگام کار بیشتر می‌کند اما خبری از کلید ارزشمند On/Off برای روشن/خاموش کردن دستگاه در پنل پشتی نیست (شکل‌1).

در مدل‌های قبلی این کلید تعبیه شده بود. البته، در سایت رسمی شرکت تی‌پی‌‌‌لینک شکل‌های دستگاه چیز دیگری می‌گویند و نه‌تنها خبر از وجود کلید On/Off می‌دهند بلکه کلیدهای دیگری مانند Wireless On/Off نیز دیده می‌شود اما در دستگاهی که برای آزمایش در‌اختیار ما قرار داده شده است، این کلیدها تعبیه نشده‌اند و به احتمال زیاد کاربران ایرانی باید از نسخه بدون این کلیدها استفاده کنند. اندازه دستگاه نیز همانند مدل‌های قبلی 28×140×200 میلی‌متر است و وزن آن 857 گرم است. سه آنتن خارجی دستگاه قابل جداشدن هستند (یک امتیاز مثبت) و قدرت سیگنال‌دهی آن‌ها 3dBi است که به‌احتمال به‌خوبی از پس آزمایش‌ها برمی‌آیند و عملکرد موفقی دارند. با جست‌وجو در اینترنت نمایی از مادربورد این محصول نیز وجود داشت که برای خوانندگان علاقه‌مند سخت‌افزار و کاوشگر در شکل 2 نمایش داده شده است.

چیپ‌ست‌های استفاده شده روی این مادربورد به‌خوبی وضعیت روتر و قابلیت‌های توسعه و بهبود آن را مشخص می‌کنند. به عنوان مثال، از روی چیپ‌ست‌های این مادربورد می‌توان فهمید که امکان نصب ابزار DD-WRT روی این روتر بی‌سیم وجود دارد یا خیر. در جعبه دستگاه سه آنتن خارجی، یک آداپتور برق، یک سی‌دی حاوی راهنماهای PDF دستگاه و نرم‌افزار نصب دسکتاپ، یک کابل شبکه اترنت به همراه دفترچه مستندات محصول وجود دارد (شکل3).

قابلیت‌ها و امکانات
در نمای اول کلید QSS توجه ما را به خود جلب کرد. کلید مشکلی‌رنگ Quick Secure Setup در یک پس‌زمینه سبزرنگ روی پنل جلویی دستگاه و کنار چراغ‌های چشمک‌زن LED برای فعال کردن قابلیت امنیتی  (WPS (Wi-Fi Protected Setup  است. با فشار دادن این کلید پنجره‌ای ظاهر می‌شود که امکان معرفی و تعریف کلاینت‌های شبکه بی‌سیم و اتصال آن‌ها به روتر بی‌سیم بدون نیاز به وارد کردن کلید امنیتی را فراهم می‌کند. دیگر قابلیت‌های امنیتی این روتر نیز کامل است. می‌توان از استاندارد رمزنگاری WEP با کلیدهای 64، 128 و 156 بیتی استفاده کرد. پشتیبانی از استاندارد رمزنگاری WPA/WPA2 به صورت Personal و Enterprise با الگوریتم‌های AES و PSK صورت گرفته است و به‌صورت نرم‌افزاری می‌توان از یک فایروال SPI با قابلیت جلوگیری از حملات DoS و فیلترینگ انواع آدرس URL، IP و MAC استفاده کرد. همچنین در بخش Access Control و Parental Control پنل تحت‌وب روتر می‌توان انواع سیاست‌های محدودکننده و کنترل دسترسی را تعریف کرد. یکی دیگر از امکانات پنل تحت وب این محصول کنترل پهنای‌باند است که می‌توان حداقل/حداکثر مجاز استفاده از پهنای‌باند شبکه و اینترنت را مشخص کرد. ویژگی‌های معمول روترهای بی‌سیم مبتنی‌بر استاندارد 802.11n مانند WMM، WDS، MIMO نیز در این دستگاه یافت می‌شوند. پشتیبانی از آدرس‌های IP ایستا و پویا و PPPoE در اتصال اینترنت، UPnP، DDNS، مسیریابی ایستا، VPN و قابلیت Forwarding Port از دیگر مشخصات روتر بی‌سیم شرکت تی‌پی‌‌لینک هستند. دو قابلیت ویژه و اختصاصی این روتر بی‌سیم SST و CCA هستند. SST امکان جداسازی سیگنال‌ها از اطلاعات را روی آنتن‌های مختلف فراهم می‌کند. برای مثال، می‌توان برای کارهای پشتیبان‌گیری از یک آنتن کامل روتر به حالت پایداری استفاده کرد و سیگنال‌ها و ارتباطات تجهیزات شبکه با روتر را روی آنتن‌های دیگر منتقل کرد. فناوری CCA نیز امکان استفاده هوشمند از چندین کانال ارتباطی و انتخاب کانال ارتباطی با ترافیک پایین برای انتقال سریع‌تر اطلاعات فراهم می‌کند. قابلیت IP QoS با تقسیم بندی پنهای‌باند شبکه براساس اطلاعات یا تعداد کاربران سعی می‌کند شبکه همیشه در یک حالت ترافیکی پایدار و مطمئن قرار گیرد، به‌طوری که تمامی کاربران بتوانند کارهای خود را در شبکه انجام دهند.

نصب و رابط کاربری
همیشه نصب و راه‌اندازی محصولات شرکت تی‌پی‌‌‌لینک ساده بوده و کاربران با آن‌ها ارتباط خوبی برقرار کردند. به‌خصوص کاربران خانگی که اطلاعات چندان زیادی از دستگاه‌های شبکه ندارند می‌توانند با استفاده از راهنمای سریع محصول، پیکربندی آن را انجام دهند و با انواع تنظیمات و پیچیدگی‌های راه‌اندازی یک شبکه بی‌سیم درگیر نشوند. همین قاعده برای روتر TL-WR941ND نیز صادق است و شما به‌راحتی می‌توانید با کمک این روتر بی‌سیم در ظرف چند دقیقه یک شبکه خانگی راه‌اندازی کنید. همانند روترهای دیگر می‌توانید برای نصب و راه‌اندازی‌اش از طریق نرم‌افزار نصب دسکتاپ یا پنل تحت وب اقدام کنید. در سی‌دی همراه محصول یک نرم‌افزار قرار دارد که مرحله به مرحله شما را در راه‌اندازی روتر راهنمایی می‌کند (شکل‌4).

پنل تحت وب دستگاه از نظر ظاهر و پوسته با نسخه‌های قبلی تفاوت چندانی ندارد اما ویژگی‌ها و امکانات نرم‌افزاری قابل توجهی به آن افزوده شده است که اهمیت آن را دو چندان می‌کند. پنل جدید ابزارهایی مانند Parental Control، Bandwidth Control، Access Control Local Management و Remote Management می‌بینیم که می‌توانند دستیار خوبی برای کاربر باشند و قابلیت‌های روتر بی‌سیم و در ادامه آن شبکه‌های بی‌سیم را افزایش دهند (شکل5).

به‌طور کلی این پنل نسبت به نسخه‌های قبلی بهبود یافته‌تر است و شما تنظیمات بیشتری را می‌توانید روی روتر بی‌سیم اعمال کنید. همچنین طبقه‌بندی منظم تنظیمات به کاربر کمک می‌کنند سریع‌تر و ساده‌تر گزینه‌ها و عملیات دلخواهش را یافته و روتر را پیکربندی کند. به عنوان مثال، بخش Security این پنل به چهار بخش دیگر تقسیم شده و حتی در هر بخش نیز تنظیمات مختلف از یکدیگر مجزا شده‌اند (شکل6).

البته، کاربران نباید از برخی ابزارهای افزوده شده به این پنل مانند ابزار کنترل پهنای ‌باند انتظارات زیادی داشته باشند و تصور کنند یک نرم‌افزار پیشرفته مدیریت پهنای‌باند دارند. این ابزار فقط می‌تواند لینک ارتباطی شبکه یا ADSL را کنترل و حداقل/حداکثر ترافیک آن را محدود کند. ابزار کنترل والدین پنل روتر TL-WR941ND نیز امکان تعریف آدرس‌های MAC مجاز برای اتصال به اینترنت را فراهم می‌کند و به طور کلی با ابزارهای کنترل والدین معروفی که در ویندوز یا مجموعه نرم‌افزارهای اینترنت سکیوریتی سراغ داریم متفاوت است، اما همین مقدار از امکانات نیز می‌تواند برای کاربران شبکه‌های بی‌سیم خانگی راه‌گشا باشد.

آزمایش و بررسی
برای ارزیابی روتر TL-WR941ND از دو نرم‌افزار inSSIDer و Performance Test 7.0 استفاده می‌کنیم که اولی برای سنجش وضعیت سیگنال‌دهی روتر و دومی برای ارزیابی سرعت شبکه بی‌سیم است. روتر از طریق کابل شبکه به یک کامپیوتر دسکتاپ متصل شده و آزمایش‌ها روی نوت‌بوک متصل به روتر صورت گرفته است. آزمایش‌ها برای نتیجه‌گیری بهتر و کاهش تأثیرات جوی در روزهای مختلفی تکرار شدند. به جز کامپیوتر متصل به روتر و نوت‌بوک آزمایش دستگاه دیگری در شبکه نبوده است. شبکه بی‌سیم روی کانالی در فرکانس 2.4 گیگاهرتز تنظیم شده که ترافیک و پوشش کمتری داشته باشد. همچنین روتر حدود یک متر بالاتر از سطح زمین و با فاصله از دیوار قرار داده شده تا نتایج آزمایش‌ها به وضعیت نرمال نزدیک‌تر باشند.

شکل7 نمودار قدرت سیگنال‌های روتر در فواصل مختلف را نشان می‌دهد. با یک نگاه به این نمودار و نتایج به‌دست آمده می‌توان فهمید سیگنال‌دهی روتر بسیار خوب و قدرتمند است و می‌تواند یک شبکه بی‌سیم با پوشش‌دهی حداکثر و دامنه فواصل زیاد ایجاد کند. در فواصل نزدیک مانند دو الی سه متری سیگنال‌های دریافتی بسیار قدرتمند
( 30dBm-) هستند به‌طوری که تصور می‌شود روتر به‌طور مستقیم با کابل به نوت‌بوک متصل شده است. در فواصل 5 تا 8 متر قدرت سیگنال‌ها 50dBm- می‌شود که باز هم بسیار خوب است. افت سیگنال در این فاصله بسیار کم است به‌طوری که در برخی آزمایش‌ها قدرت سیگنال‌ها در 5 متر با 7 متر تفاوت زیادی نداشت. در فواصل بالاتر مانند 10 متر سیگنال‌ها کمی شروع به افت می‌کنند اما باز هم نسبت به محصولات مشابه بسیار قدرتمندتر هستند (65dBm-) و حتی با وجود یک دیوار حائل می‌توانند سرعت اینترنت خوبی روی شبکه فراهم کنند. در فواصل 15 متر و حتی بالاتر هم امکان استفاده از اینترنت و انتقال فایل وجود دارد و کاربران می‌توانند از یک شبکه پایدار استفاده کنند. با توجه به کیفیت خوب محصولات شرکت تی‌پی‌لینک و استفاده از سه آنتن و فناوری‌هایی مانند MIMO،CCA، SST و‌... چنین انتظاری هم از این روتر می‌رود. شکل8 وضعیت پایداری سیگنال‌ها را نشان می‌دهد که چندان مناسب نیست. این نتایج به شرایط جوی بسیار وابسته هستند و ممکن است در شرایط آزمایشی دیگر نتایج بهتری به‌دست آید. اما این روتر در آزمایش سرعت نیز مطابق انتظار ظاهر شد. در فاصله‌های 5 الی 7 متری میانگین سرعت شبکه بی‌سیم دستگاه  73 مگابیت بر ثانیه (9.1 مگابایت) است که جزو بهترین سرعت‌ها در میان شبکه‌های بی‌سیم و محصولات مشابه قرار می‌گیرد. در فواصل ده متر به بالا سرعت به 61 مگابیت بر ثانیه (7.6 مگابایت) می‌رسد که باز هم یک سرعت مناسب است و بسیاری از محصولات حداکثر سرعت شبکه بی‌سیمی در این محدوده دارند. چنین سرعت‌هایی برای انتقال صوت و تصویر و فایل‌های ویدیو مناسب هستند.

جمع‌بندی
شرکت تی‌پی‌لینک این محصول را برای رده، میانی بازار تولید کرده است و با افزودن امکانات و قابلیت‌های پیشرفته‌ای یک محصول کارا و عملیاتی ساخته که به‌راحتی می‌توان شبکه‌های بی‌سیم خانگی و اداری را بر‌اساس آن راه‌اندازی کرد. قیمت مناسب این محصول در مقایسه با روترهای بی‌سیم گران‌قیمت بازار مزیت دیگری برای خرید آن است. در آزمایش‌‌ها نیز کارایی خوبی از خود نشان داد و سیگنال‌دهی و سرعت انتقال اطلاعات راضی‌کننده بود.‌